Yurtdışında pasaport kaybetmek

"Bütün yumurtaları aynı sepete koymamak" risk yönetiminin altın kuralıdır. Aslında tam hali şöyle olmalı "bütün yumurtaları hiçbir zaman aynı sepete koymamak"! Zira bütün yumurtaların aynı sepette olduğu çok kısa bir anda bile başa gelecek felaket, insanı çok zor durumda bırakabiliyor.

Yaklaşık 6 aydır Türkiye'deyim, işim gereği ayda bir hafta Hollanda'ya gidiyorum. Son iş gezimde Amsterdam'dan kalkacak uçağa yetişmek üzere Brüksel'den trene koştururken hemen hemen hiç yapmadığım bir şeyi yaptım, beş dakikalığına pasaportumu üstümde taşımak yerine dizüstü bilgisayar çantama koydum. O çantayı da baş üstü rafına koyup 5 dakika da gardaki telaşa dalıp gidince çantam, içinde iş bilgisayarım, fotoğraf makinem ve pasaportum ile çalındı (bu arada Belçika hırsızlık konusunda çok sorunlu, çantaya yapışmak lazım, ben de bunu bilmiyor değilim ama işte 5 dakikalık bir aptallık).

İlk şokun etkisi ile akla gelen abuk subuk şeyler atlatıldıktan sonra ("acaba çantayı hiç yanıma almadım da aldım mı sanıyorum" diye bile düşündüm) daha mantıklı bir telaş başlıyor: "Yahu ben şimdi yaban ellerde pasaportsuz ne yapacağım!". Pasaport o kadar ağır bir kayıp ki, içinde üç yıllık iş düzenimin olduğu bilgisayarın kaybını, 6 gün sonra Singapur'a uçamayıp gidiş dönüş bileti ve tatil rezervasyonumu yakacağımı (gerçi bir miktar ceza ile kurtardım sonradan) ancak günler sonra düşünebilecektim.

Neyse bu yazıyı yazma amacım ahlamak vahlamak değil. Amacım bu son derece rahatsız edici duruma düşülürse neler yapılması gerektiğini özetlemek. Öncelikle pasaportu kaybetmeden önce yapılması gerekenlere bakalım:

- Pasaportunuzun içinde vizelerin bulunduğu bölümlerinin, pasaportun önemli sayfalarının fotokopisini alın. Özellikle vize numaraları sonradan çok işinize yarar.

- Pasaportunuzu hep üstünüzde taşıyın, yıpranır diye düşünüyorsanız, boyna asılan cüzdanlardan alıp onun içinde taşıyın.

Peki pasaportu kaybettiyseniz ne yapacaksınız?

Öncelikle etrafı yetkili biri ile iyice aradıktan sonra en yakın yerel karakola gidin. Durumunuzu anlatıp tutanak tutturun. O tutanağa size ait (adınız soyadınızla), şu numaralı pasaportun çalınmış olduğunu mutlaka yazdırın. Bunu yazdırmamanız ya da pasaport numarasını yazdırmamanız ilerde sorun çıkartır.

Sonra polis tutanaklarını alıp doğruca Türk Konsolosluğu'na gidin. Burada elçilik görevlileri çok yardımcı oluyorlar. Konsolosluk size hemen (yarım saatte) tek sefer kullanabileceğiniz ve sadece Türkiye'ye dönebileceğiniz bir geçici seyahat belgesi veriyor. Bunun için 2 adet fotoğrafa, nüfus cüzdanı fotokopisine ve de polis tutanağının fotokopisine ihtiyacınız var (o tutanağı konsolosluğa vermeyin!).

Yurt dışında kaldığınız sürece polis tutanağını yanınızdan ayırmayın. Biri pasaport diye sorduğunda onu göstermeniz lazım yoksa bir de pasaportsuz belgesiz dolaşmak başınıza bela olur. Ben pazar günü başka bir ülkedeki uçağa 4 saat kala çaldırdığımdan ve uçağı kaçırdığımdan 2 Brüksel'de mahsur kaldım.

Bu arada eğer benim durumumda iseniz bileti unutmayın. Bileti hemen erteletin. O telaşla unutup bir de bileti yakmayın. Ben bileti erteletip sonra bir ceza ödeyerek Brüksel'den döndüm (Geri dönüşü ancak konsolosluğundan seyahat belgesi aldığınız ülkeden yapabiliyorsunuz). Buradan erteleme konusunu sorunsuz halleden THY'ye, en az gecikme cezası ile uçmam için yarım saat uğraşan Belçika Havaalanındaki THY görevlisi beyefendiye de teşekkürlerimi ileteyim.

Konsolosluktan aldığınız geçici seyahat belgesi ile memlekete döneceksiniz. Belçika'dan çıkış sorunsuz oldu. Türkiye'de gümrük kapısında sizi ordaki polis noktasına alıp bilgilerinizi sisteme girecekler, sizin elinizdeki geçici seyahat belgesini alıp size başka bir kağıt verecekler. O kağıdı da saklayın.

Sonra gidip yeni pasaport başvurusu yapacaksınız. İstanbul'da bu sadece Vatan Caddesindeki emniyetten yapılıyor. Emniyete gitmeden önce Ziraat Bankasına gidip pasaport defter ücretini yatırın. Yeni e-pasaport için önce parmak izi veriyorsunuz, sonra da pasaport işlemlerine giriyorsunuz. Burada benden pasaportu kaybettiğime dair bir belge istemediler (örneğin Belçika'daki polis tutanağını istemediler). Pasaport için işleme alındığınız yer zaten kayıp pasaportlarla ilgileniyor. Eğer daha önceki pasaportunuzun daha geçerliliği varsa onu yeni pasaportunuza aktarabiliyorsunuz. Ama gerekirse bunu sorup hatırlatın. Benim çalınan pasaportum 2014'e kadar geçerli idi, o süreyi yeni pasaporta işleterek sadece defter parası ile kurtardım.

Burada bir dipnot vereyim, benim pasaportumu sistemde bulamadılar, zira onu Singapur'dan almıştım. Benim işime bakan polis, sistemden girip Singapur'dan bilgilerimi çekti, Türkiye'de işledi ve sorunu beş dakikada çözdü. Yani e-devlet'in iyi çalışmasına tanık oldum. Zira eskiden olsa muhtemelen Singapur Konsolosluktan elçiliğe faks çektirmem ve en az bir hafta beklemem gerekecekti. Tüm bu süreç boyunca konsolosluk ve polis çok hızlı çalışıyor ve oldukça yardımcı oluyor.

Çipli pasaport (e-pasaport), eskisinden biraz daha kısa ve bordo renkli. Bence en güzel özelliği tüm gerekli gümrük geçiş bilgilerinin fotoğrafla beraber tek sayfada toplanmış olması. Zira lacivert pasaportta gerekli bilgiler dağınık ve özellikle pek Türk pasaportu görmeyen bir sınır memuruna (ve tabi ki size) çok zaman kaybettiriyor.

Yeni pasaporta sorunsuz kavuştum ama eski pasaportta giden de gitti. Özenle biriktirdiğim vizelerim gitti. En çok da bir sene süreli çok girişli Schengen vizem gitti ona yanıyorum. Daha yeni vize başvurusu yapmadım. O nasıl olacak, eski vizemi bulup pasaportuma işlerler mi göreceğiz.

Bu pasaport çaldırma olayı yüzünden bir de Singapur Havayolları uçuşum ile ilgili bir sorun çıktı ki o da Avrupa servis standartlar ve o iş olmaz yanıtı yazısında.